دانلود پی دی اف کتاب فیض و فاعلیت وجودی از فلوطین تا صدر المتالهین سعید رحیمیان PDF

هدف کلی کتاب «فیض و فاعلیت وجودی از فلوطین تا صدر المتألهین» تألیف سعید رحیمیان، انجام یک مطالعه تطبیقی عمیق و تاریخی است که به بررسی سیر تکوین، انتقال و تحول نظریه بنیادین فیض و نقش آن در تبیین فاعلیت وجودی در هستی‌شناسی می‌پردازد. این اثر می‌کوشد تا با ترسیم یک مسیر فکری پیوسته، چگونگی شکل‌گیری این مفهوم را از سرچشمه‌های آن در فلسفه نو افلاطونی و به طور خاص نزد فلوطین، تا پذیرش، بسط و تکمیل آن در سده‌های مختلف فلسفه اسلامی، خصوصاً در مکتب حکمت متعالیه صدرالمتألهین، روشن سازد. هدف نهایی نویسنده صرفاً ردیابی تاریخی نیست، بلکه تحلیل نقاط اشتراک، تمایزات و نوآوری‌هایی است که هر یک از این فلاسفه بزرگ در مفهوم فیض به عنوان مکانیسم اصلی پیدایش موجودات از مبدأ اول وارد کرده‌اند و بدین ترتیب، فهم خواننده را از این نظریه کلیدی در باب صدور و نظام علّی و معلولی هستی تعمیق بخشد.

در این بررسی تطبیقی، ابتدا به دیدگاه افلاطون، فیلسوف برجسته یونانی، پرداخته می‌شود که نظریه مشهور “مثل” یا “ایده‌ها” را مطرح کرده است. افلاطون اعتقاد داشت که جهان مادی که ما در آن زندگی می‌کنیم، تنها نسخه‌ای ناقص و سایه واری از یک جهان ایده‌های کامل، ازلی و متعالی است. از نظر او، این ایده‌ها یا مثل‌ها موجوداتی واقعی، ثابت و غیرمادی هستند که هستی جهان مادی از آن‌ها فیض می‌گیرد و به وجود می‌آید و تمامی کثرات مادی در حقیقت بازتابی ناقص از این حقایق کامل به شمار می‌آیند. در مقابل، صدرالمتألهین (ملاصدرا)، فیلسوف بزرگ اسلامی و مؤسس حکمت متعالیه، این فرآیند را با استفاده از مبانی عقلانی و هستی شناختی اسلامی در قالب نظریه فیض تبیین کرده است. او بر این باور بود که تمامی موجودات نازل‌تر، سلسله مراتب وجودی خود را از طریق فیض الهی دریافت می‌کنند و منشاء و مبدأ این فیض، ذات واحد و بی‌پایان الهی است. صدرالمتألهین تأکید می‌کرد که این فرآیند فیضانی یک جریان تدریجی، مستمر و پیوسته است که از مبدأ هستی آغاز می‌شود و تمامی موجودات در تمامی سطوح وجودی، به طور مستقیم یا غیرمستقیم از آن ذات متعالی فیض می‌گیرند و به این ترتیب، نظام احسن هستی را تشکیل می‌دهند.

نظریه فیض به عنوان یکی از مباحث بنیادین و اساسی در فلسفه اسلامی و مکاتب اشراقی، رسالت توضیح منشاء و فرآیند دقیق پیدایش تمامی موجودات را بر عهده دارد. این نظریه بیان می‌کند که جهان کثرات و موجودات نازل‌تر، همگی از یک اصل واحد، کامل و متعالی ناشی می‌شوند که در رأس نظام هستی قرار دارد. فرآیند انتقال وجود از مبدأ به معلول‌ها که به آن فیض و اشراق گفته می‌شود، یک جریان دفعی و غیرزمانی است که خارج از محاسبات مادی و دنیوی صورت می‌گیرد. نکته محوری اینجاست که منشاء فیاض، در این انتقال، بدون هیچ گونه کاستی، کاهش یا تغییری، منبع وجود خود را به معلول‌ها منتقل می‌کند، به این معنی که هستی مطلق، بدون آنکه چیزی از دست بدهد، همواره در حال بخشش وجود است. همچنین، این نظریه بر ماهیت دوگانه حضور منشاء تأکید دارد؛ یعنی در حالی که اصل فیاض، فراتر از معلول خود و فوق آن قرار گرفته و متعالی است، به طور همزمان در درون آن نیز حضور پیوسته و نافذ دارد و تأثیر وجودی آن در تمامی شئون و مراتب موجودات نازل‌تر قابل مشاهده است. این ارتباط دفعی و غیرزمانی، صرفاً یک رابطه علی معلولی ساده نیست، بلکه نمادی از حضور دائمی مبدأ متعالی در هر جزء از هستی است که نظام کیهانی را انسجام می‌بخشد.

کتاب «فیض و فاعلیت وجودی از فلوطین تا صدر المتألهین» تألیف سعید رحیمیان، یک پژوهش عمیق و تخصصی در حوزه هستی‌شناسی و تاریخ فلسفه است که به بررسی تطبیقی و تحلیلی نظریه بنیادین فیض و ارتباط آن با فاعلیت وجودی در نظام هستی می‌پردازد. این اثر با ترسیم یک مسیر فکری طولانی، سیر تکوین این مفهوم کلیدی را از مبدأ آن در فلسفه نو افلاطونی نزد فلوطین آغاز می‌کند و سپس چگونگی انتقال و بسط آن را در سنت فلسفی اسلامی دنبال می‌نماید تا در نهایت به اوج کمال و نوآوری آن در حکمت متعالیه صدرالمتألهین می‌رسد. تمرکز اصلی کتاب بر مقایسه دقیق دیدگاه‌های این دو فیلسوف بزرگ است تا نشان دهد مفهوم فیض، چگونه با وجود حفظ ساختار اصلی خود در طول تاریخ، در اندیشه ملاصدرا به شکلی نوین و با نوآوری‌هایی در باب اصالت وجود، توسعه و تکمیل شده و از این طریق، کتاب به غنای مباحث مربوط به نظام علّی و معلولی و صدور موجودات از مبدأ اول می‌افزاید.