دانلود پی دی اف کتاب مصدق و نبرد قدرت همایون کاتوزیان PDF

کتاب مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران، اثر همایون کاتوزیان، به عنوان یک تحلیل عمیق و مستند از زندگی و مبارزات دکتر محمد مصدق، یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ایران، شناخته می‌شود. این کتاب که توسط نشر مرکز منتشر شده، به ویژه به روحیه ناسازگار و سازش‌ناپذیر مصدق در برابر استبداد و نفوذ خارجی می‌پردازد. کاتوزیان در این اثر، با دقت و وسواس، وقایع پیچیده دوران نخست‌وزیری او، از جمله مبارزه برای ملی شدن صنعت نفت را بررسی می‌کند. نویسنده با استناد به اسناد و منابع تاریخی، شرایط پس از شکست کودتای شاهانه در ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ را به تصویر می‌کشد: «حزب توده بلافاصله اعلامیه‌هایی بر در و دیوار چسباند که در آن‌ها خواهان اعلام فوری “جمهوری دموکراتیک” شده بود. اما مصدق با درک دقیق شرایط، دستور داد همه را به فوریت از در و دیوار بردارند.» این اقدام نشان‌دهنده هوش و دوراندیشی مصدق در مواجهه با چالش‌های داخلی و خارجی است. کاتوزیان با تحلیل این وقایع، به خواننده کمک می‌کند تا به درکی عمیق‌تر از پیچیدگی‌های سیاسی آن دوران و روحیه مصدق در مبارزه برای استقلال و دموکراسی دست یابد.

در اواخر سال ۱۲۸۷ خورشیدی، نزدیک به یک سال پس از کودتای ضدمشروطهٔ محمدعلی‌شاه، محمد مصدق که در سرتاسر زندگی سیاسی‌اش با هوشیاری کامل میان خطر کردن و عقب‌نشینی توازن برقرار می‌کرد، تصمیم گرفت برای ادامه تحصیلات عالی به فرانسه برود. اوج این هوشمندی در واقعه‌ای آشکار شد که شاه، با آگاهی از ارتباطات او با مشروطه‌خواهان، از وی خواست تا واسطه شود و میانه بهبهانی، یکی از رهبران مشروطه، با دربار خوب شود. مصدق با صراحت و شجاعتی که ویژگی همیشگی او بود، پاسخ داد که محبوبیت بهبهانی به این دلیل است که متاعی به نام مشروطیت را به مردم عرضه می‌کند و اگر خود شاه هم این «دکان» را باز کند، دیگر نیازی به حمایت بهبهانی نخواهد داشت. این پاسخ جسورانه، محمدعلی‌شاه را واداشت که بگوید: «حالا فهمیدم که سر شما هم بوی قورمه‌سبزی می‌دهد،» اصطلاحی که به معنای تمرد و نافرمانی بود. پس از این ماجرا، اگرچه بهبهانی نیز سخنان مصدق را تأیید کرد، مصدق به‌شدت نگران بود که به او تذکره سفر داده نشود، اما سرانجام همه چیز به خوبی پیش رفت و او موفق به ترک ایران شد. این واقعه نشان داد که مصدق از همان دوران جوانی، شخصیتی قاطع و بی‌پروا داشت که از بیان حقیقت و اصول خود، حتی در برابر پادشاه، ابایی نداشت.

کتاب مصدق و نبرد قدرت اثر همایون کاتوزیان، یکی از مهم‌ترین و دقیق‌ترین آثار آکادمیک در زمینه تاریخ معاصر ایران است. این کتاب به صورت تحلیلی و مستند، به بررسی ابعاد گوناگون زندگی و مبارزات سیاسی دکتر محمد مصدق و رویدادهای دوران پرتلاطم نخست‌وزیری او می‌پردازد. کاتوزیان در این اثر، با تکیه بر منابع دست اول، نبرد قدرت میان دربار و دولت، نقش قدرت‌های خارجی به ویژه بریتانیا و آمریکا، و همچنین رقابت‌های داخلی میان گروه‌های سیاسی را به دقت تشریح می‌کند. هدف اصلی این کتاب، ارائه یک روایت علمی و بی‌طرفانه است که فراتر از ستایش یا تخریب، به خواننده درک عمیق‌تری از دلایل ملی شدن صنعت نفت، بحران‌های پس از آن و نهایتاً دلایل وقوع کودتای ۱۳۳۲ بدهد. این اثر به دلیل جامعیت و رویکرد تحلیلی خود، به عنوان یک منبع مرجع اساسی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به این دوره از تاریخ ایران شناخته می‌شود.